Act 7 | TTE | STEP | Yo topwaoli lalakina Sitibeni ineliyan iba, “Gubesi ali yakewa kaiwem, walo yawasosi o nigele?”

Acts 7

Sitibeni iguguye Yudiya ali toloinao kolili

1 Yo topwaoli lalakina Sitibeni ineliyan iba, “Gubesi ali yakewa kaiwem, walo yawasosi o nigele?” 2 Sitibeni kainana iyamaisa iba, “Kaukavao yo Tamaguwao, yagu walo bwaite kwabenalani. Sauga beyabeyana koina Yaubada Tomiyasaesosi itolo-mayale tubula Abelamo koina saugana iyaele Mesopotemiya kabo muli mena Abelamo ilau imiya yanuwa esana Elana. 3 Yaubada iwalolau koina iba, ‘Am yanuwa yo am susu tomoliyao kulogabaegili, yo kulau dedei bwaine naga kabo yayakenayagiwo. 4 Mwa Abelamo dedei Salidiya ilogabaen yo ilau imiya Elana. Tamana ana boita mulina mena kabo Yaubada iyawasa ilaoma ala dedei bwaite koina tamiyamiyane. 5 Sauganane koina Yaubada nige bwatano yabo iwowolena Abelamo koina, nigele molosi. Na iyamo iwaloyameli koina yakato iya Abelamo yo tubunao naga bwatano bwaite siloinayan ali bwatano. Bwagana Abelamo nige natuna ipapagan na iyamo Yaubada waloyameline ipei-bagunayanako koina. 6 Yaubada iwalolau koina iba, ‘Tubumwao naga simiya-taumana dedei uloina koina yo yanuwa tanuwagaliyao paisowa polopolowena siwolena kolili sipaisowai bolime powa andeledi (400) kamkamna koina simiyamiya dedeine koina. 7 Tomone siya tubumwao siyakamkamnali kani yayatala-yagili yo tubumwao kani siyawatagilima yanuwane koina yo sipwalou koliyau dedei bwaite koina.’ 8 Kabo Yaubada waloyameli kaikaiwena iginauli Abelamo koina yo iwalo tatao yoli isuli kwapili sitom-gabaegili waloyameline kana kilakilala. Mwa Abelamo natuna Aisake sikabi kabo kaliyate eit (8) imwawasi yona isuna kwapina sitom-gabaen, bwaimwa tomo Yudiya ali kilakilala nigwenigwe kaiwena. Muli mena Aisake natuna Yakobo yo Yakobo natunao siya kita tubulao yoli tuwelo.”

9 “Yabo luwali mena esana Yosepa kanakavao yoli ilebeni siya silamwa-poloweyan yo sikalomagigilan mwa sigimwala-yani tomo uloili kolili silawan Itipita. Na iyamo Yaubada mekanakava, 10 mwa ileboi kana polowe meuloina koina. Sonoga namwanamwana iwolena koina yo Itipita ali kini esana Pelo igite-lobai yo Yosepa ikawa-namwanamwa-yani, kabo ipei Itipita ali gavana yo besiele kini ana nume lalakina yo nume dedeina iloinayan. 11 Guliyam lalakina Itipita meuloina koina, yo besiele Kenani miya polowe iyawatagili mwa tubulao Kenani koina nige kali ipapagan. 12 Yakobo wasa ibenalan yakato kan iyaele Itipita koina yo natunao tatao kita tubulao iyawasali silau Itipita ali lau bagubagunana. 13 Saugana sivivilayoi labuina Itipita koina yo Yosepa iboma iyamayale kanakavao kolili iba, ‘Yau kamikava Yosepa’ yo kabo Kin Pelo Yosepa kanakavao ikataili. 14 Yo Yosepa walo iyawasa tamana Yakobo yo ana susuwo meuloili silaoma Itipita meuloili kali baibaiwa sebenti paibi (75). 15 Yakobo ilau Itipita yo kabo muli mena iya yo natunao meuloili siya tubulao siboita dedeinane koina. 16 Yoli silawagili yanuwa Sikemi koina sipeili salai mena, kaiwena tauna kona Abelamo mane tupwana ikalai yo bwatanone igimwalai susu Emoli kolili.”

17 “Yaubada ana waloyameli Abelamo koina, yakato ali bwatano iwolena tubulao Isileli kolili, kana sauga ikubwamako kikiunamo iyawatagili yo siya simiyamiya Itipita sikabikabi yo sidebalala sibaibaiwa, 18 muli mena kabo kin naenaena yabo Itipita iloinayan. Kinne bwaite Yosepa ana paisowa wasana nige ibebenalan. 19 Mumugana inaesosi kabo Isileli iyakamkamnali. Sauga yabo loina ipei yakato Isileli tokabi waluwaluli natuliyao sipeili bakubaku mena na siboita. 20 Sauganane koina Mosese sikabi iya Yaubada ana nuwatu melumeluna. Waikena yaiyona tamana yo sinana sigitekalatani nume mena. 21 Yo sikalai sipei bakubaku mena kabo muli mena Pelo natuna sine ilobai yo ikalai igitekalatan besiele natuna. 22 Itipita ali sonoga meuloina Mosese siyakatai yo iyamala tomo kaikaiwena ana edeedede koina yo ana paisowa koina.”

23 “Saugana Mosese ana bolime poti (40) ana nuwatu yakato ilau ana tali tomoyao Isileli igitaili kabo ilau. 24 Na bwaine koina Mosese Itipita tomona yabo igitai Isileli tomona iunu-gwalagwalai yo ilau ana tali Isileli isagui mwa Itipita mena iunuyamate. 25 Kaliyate labuina koina Mosese Isileli labui igitaili sikalekaleya yo itonan iyalotomli iba, ‘Kaukavao, komiu boda kaigeda tawae kaiwena mekamkava wakalekaleya?’ Mosese ibatoko yakato ana tali Isileli sikatai iya Yaubada ana nuwatu melumeluna yo isagusaguili na iyamo nige sikakatai. 27 Tomone kanakava iunuunuine Mosese itubali-kalai yo iba, ‘Kowa nige kai kama toloina yo kama toyatala besi kowa. 28 Yakato kuunuiyau besiele laina Itipita tomona kuunui?’ 29 Saugana Mosese walone bwaite ibenalan kabo iyabubu ilau imiya taumana dedei Midiyan mwa ikasole yo natuliyao labui sikabiliwaya.”

30 “Bolime poti simwawasi Mosese ule mena imiyamiya Koya Sainai salina mena na mayau saliyana kubwakubwana yabo iwedoli na Mosese igitagitai. Kabo anelose yabo itolo-mayale kalapulupululune kalona mena. 31 Saugana anelosene igitai katena iwakaka mwa ilau salina mena nuwanuwana igite-namwanamwai. Yo Yaubada kainana ibenalan iba, 32 ‘Yau tubumwao Abelamo, Aisake yo Yakobo ali Yaubada.’ Mosese itabubu me ana matausi yo itagelakeile manna ipei-suwalan tabu manna ilalauyoi koina. 33 Yaubada iwalolau koina iba, ‘Kaem kana suma ukwele-gabaegili, kaiwena bwatanone koina kutotolone bwatano tabu. 34 Yagitaiyako yagu tomoyao sikamkamna Itipita koina yo ali valam yabenalanako na sauga bwaite yalobima sabi leboili. Kulaoma yayawasao kulau Itipita.’ 35 Na baguna tomo Isileli Mosese sisikotanan siba, ‘Kowa nige kai kama toloina yo kama toyatala besi.’ Na iyamo saugana anelose itolo-mayale mayau kalapulupululunane pwatana mena Yaubada Mosese igitesipwai yo iyawasa iyamala Isileli kali toloina yo kali tolebo. 36 Tomo iyoganili siyawatagilima Itipita koina yo kilakilala yo ginauli kaba nuwapwanopwano ipaisowaili Itipita koina yo Kalita Balabalagiyana koina yo besiele ule mena bolime poti kalona mena. 37 Bwaite iya Mosesenane iwalolau tomo Isileli kolili iba, ‘Yaubada palopita yabo naga iyawasa kolimiu ilaoma kamikavao luwali mena besiele yau iyawasayau.’ 38 Yo tabe bwaite iya Mosesenane mekanakavao tubulao simiyagogo ule mena yo iya mekanakava anelose siedeedede koina Koya Sainai pwatana mena. Iya Yaubada ana walo me yawasina ikalai yo iyawasa kita kolila.”

39 “Na tubulao Mosese kainana nige sibebenalan, sisikotanan na nuwanuwali sivivilayoi Itipita. 40 Kabo siwalolau Eloni koina siba, ‘Kokotomo tupwaliyao uginaulili kaiwela na kabo sibaguna-yagila. Tomone Mosese iya ikalaila tayawatagilimaya Itipita gubesi? Nige takakatai tawae iyayai.’ 41 Mwa sauganane koina kokotomo yabo siginauli kana koleya besiele bulumakau natuna. Yakayakan tupwali sikalailima sipwaoli-yagili koina yo soi siginauli yo kokotomone nimali mena sigiginauline siyakasisiyani. 42 Kabo Yaubada isikotanagili ikabi-gabaegili mowoi na tem sipwalouya bulibuli utunao kolili besiele palopitao beyabeyana siwalo-masala ali buki kaloli mena siba, ‘Tomo Isileli, nige yau kaiwegu yakayakan kwaunuili yo kwapwapwaoli-yagili ule mena bolime poti (40). 43 Kwabatoko yagu palai elobelobe numena wakewakewai. Na iyamo katemiu mena palai uloina wakewakewai. Kaba pwalou esana Moloke makamakayauna yo utu Lepani makamakayauna wakalaili, kokotomone siya ami yaubadao waginaulili yo kwapwalopwalou kolili. Mwa koina kani yatalamwagimiu yo yayawasamiu kwalau Babiloni dedei yabo mena.’” ^{▼▼Moloke iya Kenani tomoliyao ali kokotomo yabo. Kenani mumugali bwaite besiele, natuliyao melumelu sikalaili sipwaoliyagili (sigabuli) Moloke koina yakato iya ali yaubadaele dabwelo.}

44 “Tubulao mekalikava palai elobelobe numena silolokeikeile ule mena. Sikabi besiele Yaubada ana walo Mosese koina, kana koleya besiele Yaubada iyakenayan. 45 Muli mena tubulao mekalikava Yosuwa palai elobelobe numena sikalai sikewai silawanama saugana Yaubada Kenani tomoliyao itawoili manili mena. Kabo tubulao yanuwa Kenani sikalai ali yanuwa. Yo palai elobelobe numenane imiyamiya bwaite koina kanasiga Deibida ana sauga mena. 46 Yaubada iyaliyaya Deibida kaiwena yo Deibida ikawanoi Yaubada koina iba, ‘Tem kutalam Nume Tabu yakabi am kaba miya yakato kalona mena kai Isileli meuloimai, Yakobo ana boda, kapwalou koliwo.’ 47 Na iyamo Solomon iya ikabi Yaubada ana nume. 48 Na Yaubada Tomiyasaesosi nige imiyamiya nume tomo sikabikabi koina besiele iwalo palopita gamwana mena iba, 49 ‘Bulibuli iya yau kaba miya wasawasana, yo yanuwa yaulina iya kaegu kaba peina. Na gubesi, nume kana koleya tawatawaena wakakabine kaiwegu? Nigele. Yo toisabo dedei koina yakaiyawasi? Nigele. 50 Kaiwena yau ginauline meuloili yaginaulili nimagu mena, wa?’”

51 Yo Sitibeni iwalolau yoi Yudiya ali tobagunao kolili iba, “Komiu togamwapanapanawa molosi. Katemiu imiya kelamamalawe Yaubada koina, Yaubada kainana nige kwabebenalan, tenamiyao sikola. Komiu toyauyaule, mumugamiu besiele tubumiyao mumugali. Sauga meuloina Yaluyaluwa Tabuna kwasikotanan. 52 Tubumiyao palopitao meuloili siyakamkamnali yo tabe ana tosagenawasao siunuyamateli siya beyabeyana siwalo-masala Tonamwanamwasosi ana laoma kaiwena. Walo yawasosi, iya Yaubada ana topaisowa dudududulaina. Yo komiu tauna kona topaisowane wakalomagigilan yo kwaunuyamate. 53 Komiu Yaubada ana loina wakalaiyako loinane aneloseyao siwolena tubumiyao kolili na iyamo nige kwabebenalan.”

Sitibeni veku mena siunui

54 Saugana Yudiya ali toloinao walone bwaite sibenalan kabo mwakali siyekalasi kaiwena simunamunai lalakina koina. 55 Na Sitibeni Yaluyaluwa Tabuna iloyapowon yo isakaisae bulibuli mena, Yaubada ana wasawasa pigapigabuna igitai yo Yeisu igitai itotolo Yaubada nimana ulaulana mena. 56 Yo iba, “Wagitai, bulibuli yagitai isoke yo Tomo Natuna iya yagitai itotolo Yaubada nimana ulaulana mena.” 57 Yudiya ali toloinao tenali sikabi-kausi yo siwui kainali lalakina. Yo meuloili sisagena silau Sitibeni koina sikabikalatani. 58 Siniuli-yawatagilani yanuwane kana gana dagelana mena yo veku mena siunuunui. Toyakewa mwakomwakota kali kwama silololi na tem Sitibeni siunui veku mena, kali kwama sipei-gogonagili kilakai yabo esana Saulo kaena mena yo igitegite-kalatagili. 59 Siyaele veku siulaulan koina yo Sitibeni ikawakawanoi iba, “Guyau Yeisu yaluyaluwagu ukwalai.” 60 Yo tutulina italu-sakonayani yo iyoga kainana lalakina iba, “Guyau, lopwano bwaite siginaginauli koliyau tabu kuyayamaisa kolili.” Walone iwalowen yo yawasina imwawasi.